Nissan ve Honda’nın 60 milyar dolarlık birleşme görüşmeleri nasıl sona erdi?

Japon otomotiv devi Honda geçen yıl Nissan’a bir can simid olma teklifi sundu. Yapılan teklifin büyüklüğü her iki Japon otomobil üreticisinin de otomobil endüstrisini altüst eden Çinli markalara karşı rekabet etmesine yardımcı olacak 60 milyar dolardı.

Yıllar süren satış düşüşleri ve yönetim çalkantıları Nissan’ı, özellikle de en büyük pazarı olan ABD’de hibrit araçlara olan talebi hafife almasının ardından, zayıflamış bir güç haline getirmişti.

Ancak konu hakkında bilgi sahibi altı kişiye göre, birleşme görüşmeleri Nissan’ın gururu ve içinde bulunduğu durumdan yeterince endişe duymamasının yanı sıra Honda’nın ani bir kararla şartları revize etmesi ve Nissan’ın bir yan kuruluş olmasını önermesi nedeniyle bir aydan biraz daha uzun bir sürede çözüldü.

Bu kişilerden üçü, 2020 yılına kadar Toyota’nın ardından Japonya’nın en büyük ikinci otomobil üreticisi olan Nissan’ın, zayıf konumuna rağmen görüşmelerde neredeyse eşit muamele görmekte ısrar ettiğini söyledi.

NISSAN’A BASKI

Üç kaynak, Honda’nın Nissan’a işgücünde ve fabrika kapasitesinde daha derin kesintiler yapması için baskı yaptığını, ancak Nissan’ın siyasi açıdan hassas fabrika kapanışlarını düşünmek istemediğini söyledi. Nissan’ın artan zorluklarına rağmen kendi başına toparlanabileceğini düşündüğü izlenimine kapıldıklarını söylediler.

Üç kişi, bu uzlaşmazlığın Honda yönetiminin Nissan’ın yavaş karar verdiğini düşünmesiyle birleştiğinde, dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden birini yaratacak bir anlaşmanın torpillenmesine yardımcı olduğunu söyledi.

Haber derinleşen bir krizle karşı karşıya olan Nissan’ın içindeki düşüncelere de yeni bir ışık tutuyor. Ünlü otomobil üreticisi şimdi de ABD satışlarının dörtte birinden fazlasını oluşturan Meksika’da üretilen araçlara yönelik ABD gümrük vergileri tehdidiyle karşı karşıya. Hem Nissan hem de Honda perşembe günü kazançlarını açıklayacak.

Araştırma şirketi Pelham Smithers Associates’in analisti Julie Boote, Nissan’daki kargaşa hakkında “Bence bu bir yönetim sorunu. Konumlarını, marka değerlerini ve işi tersine çevirme yeteneklerini tamamen abartıyorlar” dedi.

Nissan ve Honda, Reuters kaynakları tarafından açıklanan görüşmelerin belirli yönleri hakkında yorum yapmayı reddetti.

Nissan CEO’su Makoto Uchida geçen hafta mevkidaşı Toshihiro Mibe’yi ziyaret ederek Honda’nın iştirak teklifinde bulunmasının ardından görüşmeleri sonlandırmak istediğini söyledi.

Her iki otomobil üreticisi de bu ay bir güncelleme yapacaklarını söyledi.

YÜZDE 70’LİK DÜŞÜŞ

Nissan Kasım ayında Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nde kötüleşen satışlar nedeniyle kâr tahminini %70 oranında düşürerek yatırımcıları şaşkına çevirdi. Şirket, 9 bin kişinin işten çıkarılmasını ve küresel kapasitenin beşte birinin azaltılmasını içeren bir geri dönüş planı açıklamış, ancak bazı analistler bunu çok az ve çok geç olarak değerlendirdi.

Uchida maaşının yarısından feragat edeceğine söz verdi ve işletmeyi daha yalın ve daha dirençli hale getirmeye odaklandığını söyledi.

Aralık ayında Nissan ve Honda, teknoloji konusunda işbirliği yapmak istediklerini söyledikleri Mart 2024’ten bu yana sürdürdükleri görüşmelerin bir sonucu olarak birleşme planlarını açıkladılar.

Ancak iki kişi, birleşme görüşmelerinin birleşik şirket için hissedarlık oranının hesaplanması konusunda hızla duvara tosladığını söyledi.

Bu kişilerden biri, Uchida’nın özel olarak anlaşmanın geleceği konusunda şüpheleri olduğunu söyledi. Dört kişi, Honda yöneticilerinin Nissan’ın karar alma sürecinin çok yavaş olduğundan şikayet ettiğini söyledi. Görüşmelerle ilgili kamuya açık bir güncelleme başlangıçta Ocak ayı sonu için belirlenmiş, ancak Şubat ortasına ertelenmişti.

İki kaynak, Honda yöneticilerinin Nissan’ın geri dönüş stratejisinin ayrıntılardan yoksun olduğunu düşündüklerini ve fabrika kapasitesinde yetersiz bir azalma gördükleri için hayal kırıklığına uğradıklarını söyledi.

Reuters, Honda’nın belirli sayıda işten çıkarma talep edip etmediğini veya kapasite azaltımı için belirli fabrikaları belirleyip belirlemediğini tespit edemedi.

Bir kişi, Nissan’ın fabrikaları kapatmak istemediğini çünkü bunun kağıt üzerindeki değerlerinin düşmesine neden olacağını ve kazançlarına zarar vereceğini söyledi.

Nissan’ın geri dönüş planının bir parçası olarak halihazırda söz verilen işten çıkarmalar, küresel işgücünün %7’sine tekabül ediyor. Bir kişi, Honda’nın son iki yılda Çin’de daha fazla kişiyi işten çıkardığını söyledi.

Nissan’ın düşüncelerini bilen bir kişi, Honda’nın planlarından taviz vermeye isteksiz göründüğünü ve Nissan’ı eşit görmediğini ima ettiğini söyledi.

MUTABAKAT ZAPTI

Ocak ayı sonunda Nissan yöneticisi Hideyuki Sakamoto, 500 kişiye istihdam yaratacak bir elektrikli batarya fabrikası planlarını açıklamak üzere güneybatıdaki Kyushu adasını ziyaret etti.

Yerel politikacılar tarafından kuşatılan Sakamoto, otomobil üreticisinin mevcut Kyushu tesisindeki kapasiteyi de azaltmayacağını söyledi. Kyushu’nun “jeopolitik açıdan son derece rekabetçi bir üs” olduğunu ve gelecekteki elektrikli araç planları için önemli olduğunu söyledi.

Sakamoto’nun Kyushu ziyaretinden bir gün sonra Honda’dan Mibe, Uchida’ya Nissan’ın bir Honda iştiraki olması gerektiğini söyledi; bir kişiye göre bu, iki şirketin geçen yılın sonlarında imzaladığı orijinal birleşme mutabakat zaptında yer almayan bir şarttı.

Reuters, Mibe’nin hareketinin Nissan’ın Kyushu’daki açıklamaları tarafından tetiklenip tetiklenmediğini belirleyemedi. Bununla birlikte, Kyushu gezisi, şirketler arasında ileriye dönük en iyi yol konusundaki gerilimleri kristalize etti.

Nissan’ın dokunulmaz olarak gördüğü tek fabrika Kyushu değildi. Bir kaynak, Tennessee’deki Smyrna, Meksika’daki Aguascalientes ve İngiltere’deki Sunderland’in şirketin EV stratejisi için kritik öneme sahip olduğunu ve otomobil üreticisinin bunları kapatmak ya da hatlarını azaltmak istemediğini söyledi.

İki kişi, Honda’nın anlaşmanın yapısında yaptığı ani değişikliğin, Nissan ile müzakerelerin hızı konusunda artan sabırsızlığını yansıttığını söyledi.

İki kişi, daha önce mutabık kalınan mutabakata aykırı olduğu için Nissan’ın bu hamle karşısında gafil avlandığını söyledi. Bir kişi, Nissan içinde teklifin “çirkin” ve eski otomobil üreticisi Nissan’ın onuruna hakaret olarak görüldüğünü söyledi.

Nissan’ın en büyük hissedarı olan Renault, görüşmelerden haberdar olmamasına rağmen, son bilgilerin işlemin “Nissan hissedarları için bir kontrol primi olmaksızın Nissan’ın Honda tarafından devralınması” ile sonuçlanacağını gösterdiğini söyledi. Böyle bir sonucun “kabul edilemez” olduğunu söyleyen Renault, çıkarlarını “şiddetle savunacağını” sözlerine ekledi.

YENİ ORTAKLAR

Her iki şirket de görüşmeleri sonlandırmayı kabul ederse, Aralık ayındaki mutabakat zaptına göre her ikisi de 100 milyar yen (650 milyon dolar) ayrılma ücretinden sorumlu olmayacak.

Reuters’in haberine göre Nissan, Apple’ın iPhone’larını üreten Tayvanlı fason üretici Foxconn da dahil olmak üzere yeni ortaklarla çalışmaya açık. Foxconn yorum talebine yanıt vermedi.

Foxconn Yönetim Kurulu Başkanı Young Liu Çarşamba günü yaptığı açıklamada amaçlarının Nissan’ı satın almak değil, onunla işbirliği yapmak olduğunu söyledi.

Tayvanlı şirketin elektrikli araç işi, bir noktada içeriden biri tarafından otomobil üreticisinin CEO’su olmaya aday olarak görülen eski Nissan yöneticisi Jun Seki tarafından yönetiliyor.

Japon sermaye danışmanlık firması Asymmetric Advisors stratejisti Amir Anvarzadeh, Foxconn’un Honda’dan daha cömert bir talip olacağını çünkü otomobil endüstrisinde bir marka ismine ihtiyacı olduğunu ve Nissan’ın cazip olabileceğini söyledi.

Anvarzadeh Nissan için “Arabaları ve bilançoları hakkında ne düşünürseniz düşünün, en azından marka hâlâ oldukça tanınabilir” dedi.

Japon hükümeti şu ana kadar Honda ve Nissan arasındaki görüşmelerin kesilmesini nasıl değerlendirdiği ya da tüketici elektroniği şirketi Sharp Corp’un da en büyük hissedarı olan Foxconn’un Nissan’ı satın almasına sıcak bakıp bakmayacağı konusunda pek bir fikir vermedi.

Boote, Nissan için şimdi asıl sorunun yönetimin ne yapacağı olduğunu söyledi.

“Otomobil endüstrisinde neler olup bittiği ve Nissan’da gerçekten ne olması gerektiği konusunda gerçekçi bir görüşe sahip değiller.”